આજે પણ લોકો પ્રાણીઓ સાથે દુર્વ્યવહાર કરે છે તે નવી વાત નથી. દાયકાઓથી લોકો આવું કરતા આવ્યા છે. માનવ હોવાનો ગેરકાનૂની લાભ લઈને, ઘણા લોકો મનોરંજન માટે પણ પ્રાણીઓનું શોષણ કરે છે. પ્રાણીઓ આપણા માનવીઓની જેમ પોતાના અધિકારો માટે લડી શકતા નથી અને ન તો પોતે કોર્ટમાં જઈને પોતાની સાથે થયેલા અકસ્માતની પીડા કહી શકે છે.
જોકે, દક્ષિણ અમેરિકાના આ દેશે વર્ષોથી પ્રાણીઓના શોષણને ઉજાગર કરીને આ દિશામાં એક મોટું પગલું ભર્યું છે. આ દેશે એ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે પ્રાણીઓને તેઓના હકનો અધિકાર મળે અને તેઓ શોષણ વિના મુક્તપણે જીવી શકે. આવો અમે તમને તે દેશ અને ત્યાં લાગુ થયેલા પ્રાણીઓના અધિકારો વિશે વિગતવાર જણાવીએ.
જાણો તે કયો દેશ છે? આ વાત છે દક્ષિણ અમેરિકન દેશ ઇક્વાડોરની, જે જંગલી પ્રાણીઓને કાયદેસર અધિકાર આપનારો વિશ્વનો પ્રથમ દેશ બન્યો છે. આ દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતે આ કેસની તરફેણમાં નિર્ણય કર્યો છે, જેમાં એક વૂલી વાંદરાને ગ્રંથપાલ અના બીટ્રિઝ બાર્બાનો પ્રોઆનો ફોરેસ્ટથી ઘરે લાવ્યો હતો, જ્યારે તે 1 મહિનાની હતી. એનાએ તે વાંદરાને એસ્ટ્રેલીટા નામ આપ્યું. એનાએ એસ્ટ્રેલિતાને 18 વર્ષ સુધી ઉછેર્યા અને તેની સારી સંભાળ લીધી.
એસ્ટ્રેલિતા ઘરમાં આરામથી રહેતી હતી : એસ્ટ્રેલીટાને એનાના ઘરમાં કોઈ ઉણપ નહોતી. તે ત્યાં એકદમ આરામથી રહેતી હતી. અણ્ણા તેમની ખૂબ કાળજી રાખતા હતા અને તેમના ખાવા-પીવામાં કોઈ ઉણપ પડવા દેતા ન હતા. તે ઘરમાં માણસોની જેમ ઇશારાથી વાતચીત કરવાનું શીખ્યો, વિવિધ અવાજો કાઢતા શીખ્યો.
સ્થાનિક પ્રશાસને આ પગલું ભર્યું હતું : પછી એક દિવસ એસ્ટ્રેલીતાને સ્થાનિક વહીવટીતંત્ર બળજબરીથી લઈ જાય છે અને તેને પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં મૂકી દે છે. જીવનમાં અચાનક આવેલા આ પરિવર્તનને કારણે એસ્ટ્રેલિટા માટે સહન કરવું મુશ્કેલ બન્યું અને તે કાર્ડિયો-રેસ્પિરેટરી અરેસ્ટને કારણે મૃત્યુ પામી. તેના મૃત્યુ પહેલા એનાએ એસ્ટ્રેલિતાને પરત મેળવવા માટે કોર્ટમાં કેસ દાખલ કર્યો હતો.
તેઓએ દાવો કર્યો હતો કે એસ્ટ્રેલિટા પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં રહી શકશે નહીં અને તે ત્યાં ટેંશન અનુભવશે. પોતાના કેસને મજબૂત કરવા માટે એનાએ વૈજ્ઞાનિક દસ્તાવેજો પણ મૂક્યા હતા. તેમાં લખ્યું હતું કે અધિકારીઓએ તેને પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં મૂકતા પહેલા તેની સ્થિતિ તપાસવી જોઈતી હતી.
કોર્ટે ઈતિહાસ રચ્યો : આ બધી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને પછી જે કોર્ટે ચુકાદો આપ્યો તે ઈતિહાસ બની ગયો. કોર્ટે પોતાના આદેશમાં કહ્યું કે એના અને સ્થાનિક વહીવટીતંત્ર બંને દ્વારા એસ્ટ્રેલીટાના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરવામાં આવ્યું છે. સ્થાનિક વહીવટીતંત્રે તેને પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં મૂકતા પહેલા તેની જરૂરિયાતોનું ધ્યાન રાખ્યું ન હતું.
તે જ સમયે, એનાએ તેને જંગલમાંથી તેના ઘરે લાવીને તેનું ખરાબ પણ કર્યું, કારણ કે તેનું પહેલું ઘર જંગલ હતું. આ પછી, કોર્ટે દેશની સરકારને આદેશ આપ્યો અને કહ્યું કે પ્રાણી અધિકારના કાયદામાં સુધારો કરવામાં આવે. જો પ્રાણીઓના અધિકારો અંગે કોઈ કાયદો ન હોય તો નવો બનાવવો જોઈએ.
કોર્ટે પોતાના આદેશમાં શું કહ્યું? કોર્ટે કહ્યું કે જંગલી પ્રાણીઓને પાળવાની પ્રક્રિયામાં પર્યાવરણનું સંતુલન પ્રભાવિત થશે. જેના કારણે પશુઓની વસ્તી ઝડપથી ઘટશે. આ વન્ય પ્રાણીઓના કાયદાકીય અધિકારોનું ઉલ્લંઘન છે. તેમને પણ જીવવાનો અધિકાર છે. આ તેમની ઇકોલોજીકલ પ્રક્રિયા છે, જેને માણસો રોકી શકતા નથી. આ આદેશ હેઠળ, તમે કોઈપણ જંગલી પ્રાણીનો શિકાર કરી શકતા નથી અને તેને જંગલમાંથી ઘરે લાવી તેને પાલતુ બનાવી શકતા નથી. આ દેશમાં તમામ પ્રકારના જીવોને કાયદાકીય અધિકારો આપવામાં આવ્યા છે.
ઇક્વાડોરના આ પગલા માટે દરેક જગ્યાએ વખાણ થઇ રહ્યા છે.
આ માહિતી સ્કોપ વોપ અને અન્ય નેશનલ ન્યુઝ એજન્સીઓના ન્યુઝ આર્ટિકલ માંથી સંપાદન કરી લીધેલ છે.
